Phí giao dịch mạng blockchain, còn được gọi là phí khai thác, là khoản phí mà người dùng trả cho người khai thác/người xác thực blockchain trong quá trình chuyển tiền mã hoá như BTC/ETH. Chúng tương tự như phí chuyển khoản trong các hệ thống ngân hàng truyền thống.
Trong hầu hết các trường hợp, các mạng blockchain được duy trì bởi các node phân tán và những người duy trì node cũng là những người khai thác. Họ chịu trách nhiệm xác minh tính chính xác của thông tin giao dịch cũng như tiến hành quy trình giao dịch của bạn thành một khối trên blockchain để hoàn tất quá trình chuyển.
Tính phí giao dịch phục vụ hai mục đích chính:
Thứ nhất, làm tăng chi phí thực hiện các hoạt động độc hại.
Nếu không tính phí giao dịch, những kẻ có ý đồ xấu có thể liên tục thực hiện các giao dịch chuyển nhỏ lẻ giữa một vài ví, chẳng hạn như chuyển 0.000001 BTC cho mỗi lần. Thực tiễn này sẽ không gây ra bất kỳ tổn thất đáng kể nào cho chúng nhưng sẽ tiêu tốn một lượng lớn tài nguyên mạng blockchain, dẫn đến nghẽn mạng và ngăn người dùng hợp pháp thực hiện giao dịch. Bằng cách giới thiệu phí khai thác, các hoạt động độc hại như vậy không được khuyến khích vì chi phí thực hiện các giao dịch gian lận này trở nên đáng kể.
Thứ hai, đóng vai trò như phần thưởng cho những người khai thác và các node.
Khi những người khai thác và các node phát thông tin giao dịch lên mạng blockchain, sẽ sử dụng tài nguyên và lao động trong quá trình này. Để khuyến khích những người khai thác và các node xử lý giao dịch này thành các khối, một phần phí giao dịch được phân bổ như một phần thưởng cho các nỗ lực.
Tính phí giao dịch khác nhau giữa các mạng blockchain khác nhau. Ở đây, chúng tôi sẽ giới thiệu các phương pháp tính toán cho hai loại tiền điện tử phổ biến: Bitcoin (BTC) và Ethereum (ETH).
Điều quan trọng cần lưu ý là Bitcoin blockchain không thực thi phí giao dịch bắt buộc và về mặt lý thuyết, việc chuyển Bitcoin có thể được thực hiện mà không tính phí. Tuy nhiên, với sự phổ biến ngày càng tăng của các giao dịch Bitcoin, các công ty khai thác đã bắt đầu ưu tiên các giao dịch tính phí. Do đó, gần như không thể hoàn thành giao dịch Bitcoin mà không phải trả phí.
Phí giao dịch của Bitcoin không liên quan đến số tiền được giao dịch mà phụ thuộc vào kích thước tính bằng byte của giao dịch. Kích thước byte được xác định bởi số lượng UTXO được sử dụng trong giao dịch. Càng nhiều UTXO được sử dụng và tiêu thụ trong giao dịch, kích thước byte trong quá trình chuyển càng lớn, dẫn đến phí giao dịch càng cao. Ví dụ: Nếu cả Bob và Tom đều gửi 3 BTC cho Alice. Bob sử dụng 3 UTXO, mỗi UTXO trị giá 1 BTC trong khi Tom sử dụng 1 UTXO trị giá 3 BTC. Trong trường hợp này, giao dịch của Bob rõ ràng sẽ có kích thước byte lớn hơn nhiều so với của Tom, dẫn đến việc anh ta phải trả phí giao dịch cao hơn. UTXO là viết tắt của Đầu ra giao dịch chưa được chi tiêu. Để biết thêm thông tin chi tiết về UTXO, bạn có thể tham khảo bài viết Hướng dẫn cho người mới bắt đầu MEXC "Đầu ra giao dịch chưa chi tiêu (UTXO) là gì?"
Ngoài kích thước byte, phí giao dịch của Bitcoin cũng bị ảnh hưởng bởi tỷ lệ phí của người khai thác, liên quan đến số satoshi (sats) được yêu cầu trên mỗi byte của giao dịch (sat là đơn vị nhỏ nhất của Bitcoin, 1 satoshi = 0.00000001 BTC). Tỷ lệ phí của người khai thác có liên quan đến vấn đề nghẽn của mạng Bitcoin. Nếu có quá nhiều người giao dịch Bitcoin, mạng có thể bị nghẽn. Trong những trường hợp như vậy, nếu bạn muốn giao dịch của mình được xác nhận nhanh chóng, bạn có thể chọn tăng tỷ lệ phí của người khai thác và những người khai thác sẽ ưu tiên giao dịch của bạn trong khối. Ngoài ra, bạn có thể đợi mạng Bitcoin trở lại bình thường và những người khai thác sẽ bao gồm các giao dịch theo thứ tự họ nhận được.
Tóm lại, phí giao dịch Bitcoin được tính như sau: Phí giao dịch = Kích thước byte * Tỷ lệ phí của người khai thác.
So với Bitcoin, việc tính phí giao dịch trên Ethereum blockchain tương đối phức tạp. Trong quá trình tính phí giao dịch, mạng Ethereum blockchain giới thiệu các khái niệm sau: ① Gwei, ② Base Fee, ③ Priority Fee (Tip) và ④ Gas Limit.
① Gwei:
Giống như Sat là đơn vị nhỏ nhất của Bitcoin, Gwei là đơn vị nhỏ nhất của Ethereum, trong đó 1 Gwei = 0.000000001 ETH. Phí giao dịch trên Ethereum blockchain được tính bằng Gwei.
② Base Fee
Mỗi khối có một khoản base fee tương tự giá tối thiểu. Nếu bạn muốn thêm một giao dịch vào một khối Ethereum, phí giao dịch (phí gas) ít nhất phải bằng . Base fee được tính bằng công thức so sánh kích thước của khối trước đó (tổng lượng gas được sử dụng trong tất cả các giao dịch) với kích thước mục tiêu. Nếu vượt quá kích thước khối mục tiêu, phí cơ bản cho mỗi khối có thể tăng tới 12.5%.
③ Priority Fee (Tip):
Sau nâng cấp London, Ethereum đã giới thiệu khái niệm về priority fee (tip) để khuyến khích những người khai thác đưa một giao dịch vào khối. Tip là tùy chọn và cũng có thể được đặt thành không. Nếu bạn muốn giao dịch của mình được ưu tiên thực hiện, bạn có thể đưa ra tip cao hơn, điều này khuyến khích những người khai thác ưu tiên đưa giao dịch của mình vào các khối.
④ Gas Limit:
Gas limit đề cập đến số tiền phí tối đa bạn sẵn sàng chi cho một giao dịch. Vì các giao dịch liên quan đến hợp đồng thông minh yêu cầu nhiều nguồn tính toán hơn so với các khoản thanh toán đơn giản nên chúng yêu cầu gas limit cao hơn. Nói chung, chuyển Ethereum tiêu chuẩn có gas limit thấp hơn là 21,000 Gwei và tối đa có thể được đặt bởi người dùng.
Xem xét bốn yếu tố trên, phí giao dịch trên Ethereum blockchain được tính như sau: Phí giao dịch = Gas Limit * ( Base Fee + Phí Tip).
Các mạng blockchain hoặc token khác nhau có các tiêu chuẩn tính phí và phương pháp tính toán khác nhau. Ví dụ: Tỷ lệ phí giao dịch trên các blockchain sau là PIT 4%, CULT 0.4%, FEG-ETH 2%, GM 1%. Các khoản phí này được thu bởi các node hoặc công cụ khai thác và độc lập với nền tảng. Tuy nhiên, phí giao dịch tùy thuộc vào các yếu tố như trạng thái của mạng blockchain, vì vậy vui lòng tham khảo phí giao dịch thực tế trên blockchain cụ thể đó để biết thông tin chính xác.