Trang chủ/Hướng dẫn/Nhận định Thị trường/Phân Tích Chủ Đề Thịnh Hành/ZK Rollup rất được mong đợi: Đó là gì?

ZK Rollup rất được mong đợi: Đó là gì?

#Layer2

#Ethereum

#Nâng Cao

1. ZK Rollup là gì?

ZK là viết tắt của Zero Knowledge, đề cập đến Zero-Knowledge Proof (Bằng chứng không kiến thức) . Zero-Knowledge Proof cho phép người dùng chứng minh kiến thức của họ về dữ liệu quan trọng hoặc quyền sở hữu mà không tiết lộ thông tin nhạy cảm, chẳng hạn như khóa riêng tư cho ví.

Rollup là giải pháp Layer 2 giúp cải thiện hiệu quả bằng cách gộp nhiều giao dịch lại với nhau. Sau khi các giao dịch được hoàn thành, dữ liệu giao dịch được gửi trở lại mạng chính. Rollup tập trung vào việc mở rộng quy mô và cải thiện hiệu suất giao dịch trong khi dựa vào mạng chính để bảo mật.

ZK Rollup là một giải pháp sử dụng bằng chứng hợp lệ để mở rộng quy mô tính toán. Và thực hiện các tính toán off-chain và gửi bằng chứng hợp lệ trở lại main chain.

2. Đặc điểm ZK

Nguyên tắc cơ bản của ZK (Bằng chứng không kiến thức) liên quan đến hai bên: Người chứng minh và Người xác minh. Người chứng minh tạo ra bằng chứng và Người xác minh xác minh bằng chứng mà không có quyền truy cập vào thông tin thực tế. Các tính năng chính bao gồm:

1. Tính toàn diện: Nếu Nhà cung cấp dịch vụ sở hữu câu trả lời chính xác, họ có thể tìm cách chứng minh sự thật của nó với Nhà xác minh. Nói cách khác, một cái gì đó đúng không thể được chứng minh là sai.

2. Tính đúng đắn: Nếu Người xác minh không có câu trả lời, họ không thể chứng minh sự thật của nó với Người xác minh. Nói cách khác, một cái gì đó sai không thể được chứng minh là đúng.

3. Không kiến thức: Trong quá trình chứng minh, Người xác minh chỉ thu thập kiến thức về bản thân chứng minh và không thu được bất kỳ thông tin liên quan bổ sung nào.

Trong trường hợp ZK Rollup, thông thường chỉ có hai thuộc tính đầu tiên của ZK được áp dụng để đạt được tính toán nén và giảm chi phí. Do đó, thông tin giao dịch của người dùng vẫn có thể truy vấn được.

3. Ưu điểm và nhược điểm của giải pháp ZK Rollup

1. Chuyển tài sản nhanh: So với các Optimistic Rollup, cần khoảng 7 ngày để xác minh, các bản ZK Rollup cung cấp các bản chuyển tài sản nhanh hơn nhiều. Điều này là do các quy trình xác thực khác nhau của hai giải pháp Rollup. Sau khi dữ liệu giao dịch được xử lý trên mạng Layer 2:

· ZK Rollup tạo bằng chứng không kiến thức khi gửi block tới Ethereum mainnet. Các node mainnet xác minh bằng chứng này và người dùng thường không có độ trễ đáng kể.

· Optimistic Rollup có thời gian chờ là 7 ngày, trong thời gian đó các node Ethereum mainnet có thể thách thức và chứng minh một giao dịch là sai.

2. Chi phí giao dịch thấp: ZK Rollup thực hiện tính toán off-chain và gửi bằng chứng hợp lệ cho main chain, tránh phải gửi tất cả dữ liệu giao dịch trở lại mainnet. Điều này làm giảm chi phí giao dịch. Ngoài ra, tệp bằng chứng nhỏ và thời gian xác minh không đổi, do đó, bản thân bằng chứng không tăng kích thước theo số lượng giao dịch.

3. Độ khó kỹ thuật cao: ZK Rollup sử dụng các thuật toán bằng chứng không kiến thức phức tạp không tương thích với Máy ảo Ethereum (EVM). Do đó, các nhà phát triển muốn triển khai các ứng dụng Ethereum trên mạng Layer 2 bằng cách sử dụng ZK Rollup không chỉ phải xây dựng lại ứng dụng của họ mà còn phải học các ngôn ngữ phát triển dành riêng cho mạng Layer 2.

4. Tại sao phí gas ZK lại cao như vậy?

Phí gas do người dùng trả chủ yếu bao gồm các ưu đãi cho các node xác thực, phí gas để gửi tới mainnet và chi phí lưu trữ.

Các node của trình xác thực xác nhận và phát các giao dịch thay mặt cho người dùng nhưng yêu cầu các biện pháp khuyến khích để thực hiện các hành động này. Phí gas để gửi tới mạng chính tăng lên khi mạng chính trở nên tắc nghẽn hơn.

Chi phí lưu kho tương đối cố định. Càng nhiều người sử dụng các tài nguyên sẵn có, chi phí trung bình càng thấp. ZK Rollup vẫn chưa được áp dụng rộng rãi nên phí gas cao hơn nhiều so với Optimistic Rollup, được sử dụng phổ biến hơn.

5. Các giải pháp ZK Rollup hiện có sẵn

Trong số các giải pháp tương thích với EVM hiện có, StarkNet, zkSync, Polygon và Scroll đặc biệt đáng chú ý.

5.1 StarkNet

StarkNet được phát triển bởi đội ngũ StarkWare. Không giống như các giải pháp ZK khác, StarkNet sử dụng bằng chứng STARK, trong khi các giải pháp khác sử dụng bằng chứng SNARK. Nói một cách đơn giản, hai hệ thống bằng chứng này khác nhau theo những cách sau:

STARK giảm sự phụ thuộc vào tập trung hóa và cung cấp khả năng bảo mật nâng cao.
SNARK cho phép xác minh nhanh hơn và phí giao dịch thấp hơn.

5.2 zkSync

zkSync được phát triển bởi đội ngũ Matter Labs và hiện đang chạy trên zkSync Era network. Những ưu điểm hiện tại của zkSync network bao gồm:

Nén dữ liệu: zkSync cải thiện tính khả dụng của dữ liệu và giảm chi phí giao dịch với một lượng lớn dữ liệu đầu vào.

Trừu tượng hóa tài khoản: Một tính năng được giới thiệu gần đây nhằm cải thiện trải nghiệm của người dùng và nhà phát triển. Việc sử dụng ban đầu cho tính năng này là thanh toán phí gas bằng bất kỳ loại tiền tệ nhất định nào.

5.3 Polygon

Ngoài việc áp dụng các phương pháp tương thích với EVM ở cấp Bytecode, Polygon cũng đã triển khai một cơ chế đồng thuận mới có tên là Proof of Efficiency (POE), giúp tăng cường phân cấp đồng thời tăng cường bảo mật mạng.

5.4 Scroll

Scroll đã được ra mắt vào tháng 2 năm nay và hiện đang trong giai đoạn thử nghiệm Pre-Alpha. Scroll nhằm mục đích tương thích hoàn toàn với Máy ảo Ethereum (EVM) ở cấp mã byte. Nói cách khác, các nhà phát triển có thể sử dụng bất kỳ ngôn ngữ nào tương thích với EVM để tạo hợp đồng thông minh và triển khai chúng trên nền tảng Scroll.

Biểu đồ so sánh của bốn giải pháp:

	Giai đoạn phát triển	Ngôn ngữ lập trình	Khả năng tương thích EVM	SNARK hoặc STARK	Phí
Polygon	Public Beta	Solidity	Hoàn toàn tương thích với EVM	SNARK+STARK	ETH
Scroll	Pre-Alpha	Solidity	Hoàn toàn tương thích với EVM	SNARK	ETH
zkSync Era	Public Beta	Solidity、Vyper、LLVM	Ngôn ngữ duy nhất tương thích	SNARK	Tất cả các token erc20
StarkNet	Alpha Mainnet	Cairo, Solidity (Using Compiler)	Ngôn ngữ duy nhất tương thích	STARK	STRK hoặc ETH

6. Tiềm năng tương lai

Các giải pháp ZK Rollup đã đạt được sự cân bằng giữa hiệu quả và quyền riêng tư, cung cấp TPS (Giao dịch mỗi giây) cao hơn và chi phí thấp hơn. Hạn chế chính đối với sự phát triển trong giai đoạn này chủ yếu là do các yếu tố kỹ thuật, đặc biệt là khả năng tương thích EVM. Các nhóm công nghệ khác nhau đã đề xuất các giải pháp của riêng họ và hiện đang trong giai đoạn thử nghiệm. Khi các dự án này hoạt động trên mạng chính, có thể mở đường cho việc áp dụng rộng rãi ZK Rollup.